Oto przykładowe ćwiczenia logopedyczne, które usprawniają narządy mowy.

ĆWICZENIA ŻUCHWY

 

- Zamykanie i otwieranie domku - szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
- Grzebień - wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
- Krowa - naśladowanie przeżuwania.
- Guma do żucia - żucie gumy lub naśladowanie.
- Przesuwanie żuchwy raz w prawo a raz w lewo.

 

 

ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO

 

- Zmęczony piesek - język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.
- Chory krasnoludek - kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
- Balonik - nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
- Biedronka, parasol, sukienka itp. - przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek biedronki...

 

- Picie gęstych napojów przez cienką rurkę.

 

- Gra na instrumentach dętych (trąbki, organki).
- Śpioch - chrapanie na wdechu i wydechu.
- Kukułka i kurka - wymawianie sylab:
ku - ko, ku -ko,
uku - oko, uku - oko,
kuku - koko, kuku - koko.

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE JĘZYK

- Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je "zaczarowanym miejscem", "parkingiem" itp.. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię.
- Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
- Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.

- Wysuwanie i cofanie języka.

- Piłeczka - Wypychanie policzków językiem.

- Pinokio - Unoszenie języka do nosa.

- Przenoszenie języka od kącika do kącika warg – tzw. wahadełko, huśtawka.

- Jedzenie lodów - Wysuwanie języka na brodę.

- Kalkulator - Liczenie językiem ząbków górnych i dolnych – buzia szeroko otwarta

- Nutki - Wypowiadanie la la la – bez poruszania szczęką dolną, tylko językiem.
- Konik jedzie na przejażdżkę - naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
- Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.
- Karuzela - dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
- Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
- Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.

Pędzelek – malowanie pędzelkiem/językiem na podniebieniu różnych kształtów, np., kropelki deszczu.
- Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
- Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
- Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.

- Żołnierz na defiladzie - język maszeruje raz- do góry , dwa -do lewego kącika ust, trzy-dotyka dolnej wargi, cztery- znajduje się w lewym kąciku.

- Kotek - który wypił mleczko i ubrudził sobie pyszczek, więc musi go oblizać, dokładnie, starannie oblizujemy językiem wargi z lewej strony w prawo i odwrotnie, aby kotek miał czysty pyszczek.

- Mycie ząbków lub liczenie językiem zębów - za pomocą języka, zarówno górnych jak i dolnych, ruchy języka powinny być precyzyjne, czubek języka dokładnie dotyka każdego ząbka po kolei .

- Naśladowanie ssania cukierka przyklejonego do podniebienia twardego( górnego ) prosimy, aby dzieci wyobraziły sobie, że cukierek przykleił im się do górnego podniebienia, próbujemy go ssać, środkowa część, szerokiego języka jest przyssana do podniebienia, na końcu możemy polecić dzieciom, aby szpiczastym językiem, przy szeroko otwartej buzi naśladowały ruchy języka, zlizującego cukierek przyklejony do podniebienia górnego.

- Szuflada – naprzemienne wysuwanie i chowanie języka do buzi.

          

 

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE WARGI

- Balonik - nadymanie policzków, usta ściągnięte.

- Nadmuchiwanie policzków z uwolnieniem powietrza nagromadzonego w jamie ustnej.

- Nadymanie jednego policzka i przesuwanie powietrza z jednej strony jamy ustnej na drugą. Wargi pozostają zamknięte.
- Całuski - usta układamy w "ciup" i cmokamy posyłając do siebie buziaki.

- Zabawa w słoneczko – kąciki ust maksymalnie oddalamy od siebie podobnie jak przy uśmiechu.
- Niejadek - usta wciągamy w głąb jamy ustnej.
- Zmęczony konik - parskanie wargami.
- Podwieczorek pieska - chwytanie ustami drobnych cukierków, chrupek, kawałków skórki chleba, itp.
- Kto silniejszy? - napinanie warg w pozycji rozciągniętej. Dwie osoby siedzące naprzeciw siebie trzymają ustami kartkę papieru i każdy ciągnie w swoją stronę. Uwaga - dajmy dziecku szansę wygrania zawodów.
- Rybka - powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby "zamknięte"
- Świnka - wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki.
- Wąsy - wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.
- Drzwi do domu - buzia to domek krasnoludka, a wargi to drzwi do domku. Pokaż jak wargi ściągnięte do przodu, otwierają się i zamykają.
- Straż pożarna, karetka - wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o, i u, a u
- Suszarka - utrzymywanie przy pomocy warg słomki, wciąganie powietrza nosem, wydychanie przez słomkę na dłoń (odczuwanie ciepłego powietrza).
- Pojazdy - naśladowanie poprzez wibrację warg warkotu motoru, helikoptera itp.
- Wesołe minki.

- Usta zaglądają do buzi - dzieci wciągają wargi do wewnątrz (wargi wewnątrz są przygryzione przez zęby), a jak uśmiechalibyście się, nadal bez warg.

- Chomik - prosimy, aby dzieci pokazały jak wygląda chomik, który trzyma w policzkach swoje zapasy, nadymanie policzków.

- Nakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie.

- Masaż warg zębami – górnymi zębami dolnej wargi i odwrotnie.

- Rybka – wciąganie policzków do jamy ustnej.

- Parskanie.

- Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub na kulę z papieru.

- Nabieranie powietrza pod wargę górną, potem pod dolną.

- Gwizdanie.

 

Cele terapii logopedycznej:

 

Terapia logopedyczna ma na celu doprowadzenie do nabycia przez dziecko kompetancjii językowej i komunikacyjnej. Główne zadania terapii to:

1. Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie strony fonetycznej, leksykalnej, gramatycznej.
2. Stymulowanie opóźnionego rozwoju mowy.
3. Doskonalenie wymowy już ukształtowanej.
4. Wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń.
5. Usprawnianie techniki czytania i pisania.
6. Wdrażanie dzieci do obcowania z literaturą i sztuką oraz twórczej aktywności słownej.

      Istotnym elementem w terapii jest współpraca z wychowawcą grupy, rodzicami, psychologiem, pedagogiem oraz instruowanie o sposobie korekcji mowy, pokaz ćwiczeń, informowanie o postępach.

      Najczęstsze ćwiczenia logopedyczne:

• Oddechowe: wyrabianie oddechu dla mowy, ćw. oddechu przeponowego, wydłużanie fazy wydechowej, ćw. emisyjne, ćw. ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
• Głosowe: wyrabianie właściwej tonacji, kierowanie głosu na maskę, ćw. umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów.
• Słuchowe: usprawnianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćw. poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze i źle wypowiedzianych.
• Artykulacyjne: usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy, wywoływanie głosek w izolacji, utrwalanie ich poprawnej realizacji w logotomach, wyrazach, zdaniach, nauka wierszy, piosenek z nasileniem głoski ćwiczonej.
• Leksykalne: rozwijanie mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu, udzielanie odpowiedzi na pytania, gry i zabawy ortofoniczne, ćw. w czytaniu i pisaniu.