Człowiek poznaje świat wszystkimi zmysłami:

wzrokiem, słuchem, dotykiem, węchem, smakiem.

INTEGRACJA SENSORYCZNA (SI) to zdolność do odczuwania, rozumienia i korzystania z informacji dostarczanych organizmowi przez zmysły. Przetwarzanie bodźców sensorycznych to skomplikowany proces, w czasie, którego układ nerwowy odbiera informacje z receptorów, porządkuje je i interpretuje tak, aby mogły być celowo i efektywnie wykorzystane.

Mówiąc o zmysłach, zwykle myślimy o smaku, węchu, wzroku oraz słuchu. Ale układowi nerwowemu informacji dostarcza także zmysł dotyku, zmysł równowagi (układ przedsionkowy) i układ czucia głębokiego (układ proprioceptywny), który mówi nam, jaką pozycję zajmuje ciało, dzięki niemu czujemy też ciężar przedmiotów. Zmysły dostarczają informacji o kondycji naszego ciała i otoczenia. Wszystkie zmysły odbierają bodźce i przekazują je do ośrodkowego układu nerwowego, który zarządza wiadomościami, używając ich do planowania ruchu, napięcia mięśniowego, postawy, emocji, uczenia się... Czasem w tym procesie pojawiają się nieprawidłowości. Zaburzenia integracji sensorycznej to złożona dysfunkcja układu nerwowego. Organizm osoby z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego błędnie interpretuje informacje sensoryczne takie jak dotyk, dźwięk czy ruch.

Dotyk jest jednym z najwcześniej rozwijających się zmysłów. Dotyk pierwotny (protopatyczny) odpowiada za świadomość dotknięcia i chroni nas przed niebezpiecznym bodźcem dotykowym. Dominuje w okresie niemowlęcym. Dotyk różnicujący (epikrytyczny) odbiera precyzyjne informacje dotykowe np. różnicę w fakturze, kształcie. Rozwija się stopniowo i w okresie kilku lat jego znaczenie znacznie wzrasta. Obydwa rodzaje doznań dotykowych muszą się znajdować w swoistej równowadze zależnej od wieku dziecka i poziomu jego funkcjonowania. Poza funkcją ochronną, zmysł dotyku dostarcza nam informacji niezbędnych do nabycia różnorodnych umiejętności: percepcja dotykowa, schemat ciała, planowanie ruchu, percepcja wzrokowa, umiejętności szkolne, stabilność emocjonalna, funkcjonowanie społeczne.

Układ przedsionkowy dostarcza informacji na temat siły grawitacji oraz ruchu. Układ przedsionkowy jest dla naszego organizmu jak busola na statku. Pomaga w nawigacji naszego ciała w przestrzeni, informuje gdzie jest góra a gdzie dół. Poprzez zróżnicowany system połączeń nerwowych wpływa na: bezpieczeństwo grawitacyjne, napięcie mięśniowe, ruch i równowagę, koordynację ruchową, przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne, przetwarzanie słuchowo-językowe, planowanie ruchu, bezpieczeństwo emocjonalne, funkcjonowanie społeczne.

Propriocepcja dostarcza informacji z mięśni, stawów, więzadeł o pozycji części ciała oraz ich ruchach. Na przykład czytając teraz ten tekst znajdujecie się Państwo w określonej pozycji. Skąd wiecie Państwo, jaka ona jest nie patrząc na ułożenia ciała? To dzięki impulsom proprioceptywnym zdajemy sobie sprawę z pozycji naszego ciała bez konieczności patrzenia. Jest to niezbędne do płynnego i efektywnego wykonywania różnorodnych ruchów, z czego zdawać sobie możemy sprawę w ciemnościach. Zmysł propriocepcji jest ściśle związany ze zmysłem dotyku i układem przedsionkowym. Z tego powodu często mówi się o przetwarzaniu dotykowo-proprioceptywnym lub przedsionkowo-proprioceptywnym. Zmysł propriocepcji wpływa na: świadomość ciała, postawę, kontrolę i płynność ruchów, stopniowanie ruchu, planowanie ruchu, bezpieczeństwo emocjonalne, funkcjonowanie społeczne.

U większości osób proces integracji sensorycznej przebiega automatycznie umożliwiając odpowiednie reakcje do wymogów otoczenia i warunkuje prawidłowy rozwój sensomotoryczny. U osób, które mają Zaburzenia Przetwarzania Sensorycznego proces ten przebiega inaczej. Zaburzenia Integracji Sensorycznej zaburzają sposób, w jaki mózg tych osób interpretuje odbierane informacje, jak również ich reakcje na nie; emocjonalne, ruchowe, koncentrację i inne.

Integracja sensoryczna nie jest jednak lekarstwem na wszystko i nie może dokonać cudu, nie można stosować jej we wszystkich przypadkach. Rodzice czasem pytają, jak mogą pracować z dziećmi w domu. Jeżeli jest to uzasadnione proponuje się rodzicom nie tyle ćwiczenia, co specjalne techniki postępowania. Zazwyczaj jednak pozwala się dziecku odpocząć od zajęć. Zbyt intensywna stymulacja sensoryczna może przynieść efekt odwrotny od zamierzonego.